İstanbul Hakkında Bilmediklerimiz

7 Tepeli Şehir

İstanbul denince akla ilk gelen özelliklerden biri de kentin 7 tepe üzerine kurulmuş olmasıdır. Kentle birlikte anılan 7 tepe, İstanbul’un Tarihi Yarımada olarak bilinen bölgesinde yer alır. Bunlar, Tarihi Yarımada’nın en yüksek noktalarıdır gerçekten. İşte İstanbul’un simgesi; 7 Tepe 1. TEPE – Topkapı Sarayı ve Çevresi: İstanbul’un ilk kurulduğu bölge olan ve eskiden Hipodrom ve Akropol’ün yer aldığı bugünkü Sultanahmet yakınındaki bölgedir. Sarayburnu’na hakim bu bölgede Topkapı Sarayı’nın dışında Sultanahmet Camii ve Ayasofya gibi görkemli yapılar bulunur. 
2. TEPE – Çemberlitaş ve Çevresi : Beyazıt’tan Sultanahmet’e uzanan Divanyolu Caddesi üzerindeki Çemberlitaş sütununun bulunduğu bölge ve yakın çevresidir. 
3. TEPE – Süleymaniye Camii ve Çevresi : İstanbul Üniversitesi kampüsündeki Beyazıt Kulesi’nın (İtfaiye Kulesi) bulunduğu nokta ve çevresidir. Burada tarihi üniversite binasının yanı sıra Beyazıt Camii yer alır. Ancak üçüncü tepenin asıl önemli yapısı, İstanbul’un en görkemli yapılarından olan Süleymaniye Camii’dir. 
4. TEPE – Fatih Camii ve Çevresi : Fatih’in merkez noktasında yer alan Fatih Camii ve Külliyesi bu tepenin en önemli yapısıdır. 
5. TEPE – Yavuz Selim ve Çevresi : Fatih’in, Haliç’e bakan tepelerinden olan bu bölge, Yavuz Selim adıyla anılan semttir. Bölgenin önemli yapıları arasında Sultan Selim Camii vardır. 
6. TEPE – Edirnekapı ve Çevresi : İstanbul’un en yüksek tepesi olarak bilinir. Haliç’e hakim bu tepede de yine önemli yapılar bulunur. Örneğin, Mihrimah Sultan Camii buradadır. 
7. TEPE – Altımermer ve Çevresi ( Çukurbostan) : Aksaray ile Topkapı Surları arasında kalan bölgedir. Eski, Makios Sarnıcı’nın (Çukurbostan) yanı sıra, bu bölgeye yakın yerde Arcadius Sütunu vardır.

İstanbul’un Bazı Semtlerinin Anlamı

Önder Şenyapılı

AHIRKAPI: Ahırkapı”nın, Marmara Denizi’nin kıyısında yer alan ve padişah atlarının bulunduğu ”Has Ahır”ın 7 kapısından birisinin bu semtte bulunmasından kaynaklandığı biliniyor. AKSARAY: Fatih Sultan Mehmet’in sadrazamı İshak Paşa’nın İç Anadolu Bölgesi’ndeki Aksaray’ı ele geçirdikten sonra o bölgede yaşayanları buraya gönderdiği ve semtin adının buradan geldiği söylenir. AŞİYAN: Aşiyan” isminin, Tevfik Fikret’in burada bulunan ve Farsça’da ”kuş yuvası” anlamına gelen ”Aşiyan” adlı evinden geldiği söylenir. BAĞLARBAŞI: Bağlarbaşı”nın ise dönemin ünlü bağ ve bahçelerin burada yer alması nedeniyle bu adı aldığı belirtiliyor. BAKIRKÖY: Bizans döneminde ismi ‘Makri Hori’ olan semt, 14. yüzyılda Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra ‘Makriköy’ olarak anılmaya başlandı. Cumhuriyet’in kurulmasının ardından Türkiye sınırları içerisinde kalan yabancı kökenli isimlerin değiştirilmesi sırasında Atatürk’ün isteğiyle semt, Bakırköy adını aldı. BEBEK: Bebek ile ilgili olarak anlatılan iki rivayetten birinin, Fatih Sultan Mehmet’ in, buraların muhafazasına atadığı bölükbaşı, ‘Bebek’ lakaplı olması, diğerinin ise ‘padişahın semtteki bahçesinde gezerken yılan görüp korkan şehzadesine ‘bebek’ demesi ve bundan sonra bahçesinin ‘Bebek Bahçesi’ olarak anılması” olduğu anlatılıyor. BEŞİKTAŞ: Bu semtin ismiyle ilgili anlatılan iki rivayetten biri, semtin ismini Barbaros Hayrettin Paşa’nın gemilerini bağlamak için diktirdiği beş taştan aldığı, diğeri de burada yaptırılan kiliseye Kudüs’ten getirtilen beşik taşından geldiği yönünde. BEYAZIT: “Beyazıt” adının Sultan II. Beyazıt’ın semtte kendi ismiyle anılan bir külliye yaptırmasından geldiği biliniyor. BEYOĞLU: Semt adını, İslamiyet’i kabul edip burada oturmaya başlayan Pontus prensinden veya ‘Bey Oğlu’ diye anılan Venedik prensinin burada oturmasından aldı. CADDEBOSTAN: Bostanı bol olan semtte cadılar dolaştığına dair söylenceler varmış. Bu nedenle ‘Cadıbostanı’ olarak anılırmış. Piyade Feriki Cemal Pasa bu bostanları satın alıp yerleşince, cadılar ortadan kaybolur. Semtin adı da ‘Caddebostan’a dönüşür. ÇATLADIKAPI: Marmara kıyısındaki 6. kapının yanındaki burç, 1532 depreminde çatlayınca, kapı ve bulunduğu semt ‘Çatladıkapı’ olarak anılmaya başlanmış. ÇEMBERLİTAŞ: Bizans’ın en önemli meydanlarından Constantinus Forumu’nun büyük sütunlarından birisi olan Çemberlitaş, bulunduğu bu semte adını verdi. ETİLER: 1950’nin başında burada, 192 villa yapımı için Etibank’ın ortaklığıyla Etiler Yapı Kooperatifi kuruldu. Semtin adı da bu kooperatiften kalmıştır. FERİKÖY: Sultan Abdülmecit ve Abdülaziz dönemlerinde yaşayan ‘Madam Feri’ye bölge toprakları bağışlandı ve semtin ismi bu şekilde oluştu. GALATA: ‘Gala’ kelimesi Rumca’da ‘süt’ anlamı taşıyor ve semtteki süthanelere gönderme yapılarak ‘Galata’ ismi türetildi. Diğer bir anlatıya göre de bu isim, İtalyanca’da ‘denize inen yol’ anlamına gelen ‘galata’ kelimesinden geldi. KANDİLLİ: IV.Murat, şehzadelerden birinin doğuşu münasebetiyle 7 gece kandil yaktırır. Semt adını bundan alır. LALELİ: Semtin adı burada yasayan meczup bir dervişten gelir: Laleli Baba. lll. Mustafa, yaptırdığı camiye, hikmetine boyun eğdiği ve çok saydığı Laleli Baba’nın adını verir. ŞAŞKINBAKKAL: Henüz yerleşimin yoğun olmadığı dönemlerde, yaz günleri denize gelenlerin, burada iş yapılamayacağını düşünerek mahalle bakkalı için ‘şaşkın bakkal’ yakıştırması yapmaları, semtin adını belirlemiştir. TAKSİM: Kelime anlamı ‘dağıtım’ olan Taksim adının, Osmanlı döneminde suyun halka dağıtıldığı yer olmasından kaynaklandı. TEŞVİKİYE: İsmin, Sultan Abdülmecit’in, bölgede yeni bir mahalle kurulması için teşvikte bulunmasından geldiği ve bu durum, Rumeli ile Valikonağı caddelerinin kesiştiği noktada bulunan bir taş kitabede de belgelendi. ÜSKÜDAR: Bizans’ın ‘Skutari’ denilen ve şehrin Anadolu yakasında bulunan askeri birliklerinden gelen ‘Skutarion’dan gelen bu isim zamanla değişerek Üsküdar’a dönüştü. VELİEFENDİ: Şeyhülislam Veli Efendi’nin sahibi olduğu topraklar üzerine kurulan hipodrom, semte de Veliefendi ismini verdi.

Sözler Diyarı